Mówi: | dr hab. Jacek Męcina |
Funkcja: | prof. UW, doradca zarządu Konfederacji Lewiatan |
Blisko co piąta firma zamierza ograniczać zatrudnienie. W dużej mierze to wynik niepewności gospodarczej i rosnących kosztów pracowniczych
Z danych GUS wynika, że pod koniec marca 159 firm w Polsce ogłosiło plany zwolnień grupowych łącznie 17 tys. pracowników. Badania koniunktury wskazują, że wśród przedsiębiorców przeważają nastroje pozytywne, jednak zdecydowanie więcej z nich planuje ograniczenie zatrudnienia niż jego wzrost. – Nie jest to jeszcze zapowiedź armagedonu, ale warto się zastanowić, z czego to wynika. W dużej mierze to efekt rosnących kosztów prowadzenia biznesu i spowolnienia gospodarczego – ocenia dr hab. Jacek Męcina, prof. UW i doradca zarządu Konfederacji Lewiatan.
– Zapowiedzi redukcji zatrudnienia na poziomie kilku czy nawet kilkunastu tysięcy nie są jeszcze groźne, one będą negatywnie oddziaływać na lokalne rynki pracy. Więc jeśli mówimy, że to są zwolnienia w województwie kujawsko-pomorskim czy wielkopolskim, to na tych rynkach lokalnych będzie odczuwalny negatywny efekt. Ale oczywiście nie przełoży się to na jakiś wzrost bezrobocia. Polska jest krajem, który się bardzo mocno starzeje, nie mamy stałego dopływu nowych, młodych pracowników na rynek pracy, a więc nie musimy się nawet obawiać wzrostu bezrobocia – podkreśla w rozmowie z agencją Newseria Biznes prof. Jacek Męcina.
Już pod koniec 2023 roku pojawiły się informacje o planowanych zwolnieniach grupowych. Scania w Słupsku zapowiedziała zwolnienie 700 osób, ABB w Kłodzku – 600 osób. W kwietniu także fabryka Levi’s ogłosiła, że zamyka swoją działalność w Płocku i zwalnia 800 osób. Z danych GUS wynika, że na koniec marca br. 159 firm zadeklarowało grupowe zwolnienia 17 tys. pracowników, w tym 300 osób z sektora publicznego.
Marcin Klucznik, analityk ekonomiczny Polskiego Instytutu Ekonomicznego, który porównał marcowe dane GUS dotyczące planowanych grupowych zwolnień z danymi dla tego samego miesiąca od 2004 roku, wskazuje, że to szósty najniższy wynik w badanym okresie, a pod względem liczby osób, które stracą pracę – 10. Poza tym zapowiedzi firm nie zawsze muszą iść jednak w parze z liczbą faktycznych zwolnień. Jak przypomniała niedawno szefowa MRPiPS Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, w 2023 roku pracodawcy zgłosili zamiar zwolnienia grupowego 30 tys. pracowników, a faktycznie pracę straciła tylko nieco ponad połowa z nich (17 tys.). W tym roku resort rodziny już zapowiedział, że prewencyjnie przekaże 50 mln zł dla powiatów, w których planowane są zwolnienia grupowe.
– To oczywiście dobre działanie, ale ono tylko będzie łagodzić społeczne skutki. Zapewni większe środki dla tych urzędów pracy, które będą w statystykach miały większą liczbę potencjalnie bezrobotnych zarejestrowanych w urzędach pracy – zauważa doradca zarządu Konfederacji Lewiatan.
Grupowe zwolnienia nie powinny wpłynąć na ogólną stopę bezrobocia, która wciąż utrzymuje się na niskim poziomie. W marcu br. wyniosła ona 5,3 proc. Z drugiej jednak strony w marcu powstało 88,1 tys. nowych ofert pracy, czyli o 9,1 proc. mniej niż rok temu. Poza tym badania koniunktury GUS potwierdzają, że zdecydowanie więcej firm planuje ograniczenie zatrudnienia niż jego wzrost. Zamiar cięć zadeklarowało w zależności od branży 20–25 proc. przedsiębiorców, a tylko 5–6 proc. chce zatrudniać nowych pracowników.
– To na pewno efekt spowolnienia gospodarczego, które obserwujemy, dodatkowo spadek zamówień, zwłaszcza z Europy Zachodniej, od naszych zachodnich partnerów, co przyczynia się do zmiany planów związanych z potencjałem zatrudnienia. Ale obawiam się, że to są także negatywne czynniki strukturalne związane z rosnącymi kosztami funkcjonowania biznesu w Polsce, zbyt duże wzrosty płacy minimalnej i to rok do roku – ocenia ekspert.
Minimalne wynagrodzenie za pracę od 1 stycznia 2024 roku wynosi 4242 zł, a od lipca wzrośnie do 4300 zł. Oznacza to wzrost o 700 zł (o 19,4 proc.) w stosunku do kwoty z 1 lipca 2023 roku. Zdaniem eksperta kluczowe będą dalsze decyzje dotyczące płacy minimalnej w przyszłości.
– Mechanizm, który dziś obowiązuje, pokazuje, że wzrost płacy minimalnej musi odpowiadać wskaźnikowi połowy poziomu PKB plus wskaźnik inflacji. Czyli powinny to być już wzrosty jednocyfrowe – wylicza dr hab. Jacek Męcina.
Rosnące wynagrodzenia to jedna z największych barier utrudniających działalność firmom – tak wskazało 67 proc. przedsiębiorstw badanych przez PIE w kwietniowym Miesięcznym Indeksie Koniunktury (MIK). Rosnące koszty pracownicze sprawiały problem przede wszystkim firmom budowlanym (73 proc.). Wśród innych przeszkód w prowadzeniu działalności znalazły się niepewność sytuacji gospodarczej (55 proc.) i rosnące ceny energii (53 proc.).
– Te wszystkie elementy składają się na nie najlepszą sytuację i nie najlepsze nastroje w biznesie. To powinno też nas skłaniać do refleksji i poszukiwania metod, aby jednak łagodzić tę presję płacową, aby zastanawiać się cztery razy, zanim podejmiemy decyzję o zbyt wygórowanych wzrostach płacy minimalnej. Rosnąca fala negatywnych czynników może też spowodować, że z kraju, który cieszył się w ostatnich latach ogromnymi inwestycjami, staniemy się krajem, który będzie się martwił tym, że część biznesu będzie się z Polski wynosić. Na to nie możemy sobie pozwolić – przekonuje doradca zarządu Konfederacji Lewiatan.
MIK w kwietniu wyniósł 100,3 pkt i mimo niewielkiego spadku w ciągu miesiąca nadal pozostaje powyżej poziomu neutralnego (100 pkt). Oznacza to przewagę nastrojów pozytywnych wśród przedsiębiorców. W kwietniowym odczycie wzrósł wskaźnik liczby nowych zamówień (do poziomu 93,6 pkt), co jest dobrym prognostykiem dla wzrostu wartości sprzedaży w firmach w przyszłości. Niepokoić może odczyt komponentu inwestycji, którego wartość spadła m/m o 9,2 pkt, do poziomu 69,4 pkt. Jest to najniższy odczyt od listopada 2022 roku (66,8 pkt). To odzwierciedlenie reakcji firm na niepewność zdarzeń gospodarczych i zwiększone ryzyko inwestowania.
– Wierzę, że negatywne odczyty i decyzje o zwolnieniach grupowych to rzeczywiście jest efekt oceny całego 2023 i początku 2024 roku, ponieważ wiemy, że jednak polska gospodarka będzie się szybciej rozwijać, wiemy, że strefa euro także będzie się lepiej w bieżącym i następnym roku rozwijać, więc perspektywy są pozytywne – ocenia prof. Jacek Męcina.
Czytaj także
- 2024-05-20: Przewodniczący KNF: Niepokoi nas ograniczone zainteresowanie przedsiębiorców inwestycjami. To wpływa na niski popyt na kredyty inwestycyjne
- 2024-05-16: Szybki rozwój 5G w Orange Polska. Do końca roku operator uruchomi 3 tys. stacji dających dostęp do nowej technologii
- 2024-05-15: Przedsiębiorcy chcą mieć wszystkie produkty finansowe i biznesowe na jednej platformie. W takie rozwiązania inwestują banki i firmy leasingowe
- 2024-05-14: Projekt budowy pierwszej w Polsce elektrowni jądrowej nabiera tempa. Ruszają prace geologiczne w miejscu planowanej inwestycji
- 2024-05-14: Mniej niż 2 proc. polskich rzek ma czystą wodę zdatną do picia. Podczas akcji sprzątania wolontariusze zbierają setki ton śmieci
- 2024-05-20: Komunikacja celów środowiskowych w centrum zainteresowania biznesu. Takich informacji coraz częściej szukają konsumenci
- 2024-05-13: Francuskie firmy z potężnym wkładem w polską gospodarkę. Reinwestują tu połowę wypracowywanych zysków i zatrudniają prawie 230 tys. osób
- 2024-04-23: Trwają prace nad szczegółami ścisłej ochrony 20 proc. lasów. Prawie gotowy jest także projekt ws. kontroli społecznej nad lasami
- 2024-05-13: Przed polskimi firmami transportowymi piętrzą się problemy. Obok konkurencji z Ukrainy są nim także liczni pośrednicy działający na unijnym rynku
- 2024-05-08: Za dwa lata w gdańskim porcie ma powstać baza instalacyjna morskich farm wiatrowych. Będzie ponad pięć razy większa od krakowskiego Rynku Głównego
Kalendarium
Więcej ważnych informacji
Jedynka Newserii
Jedynka Newserii
Regionalne
Start-upy mogą się starać o wsparcie. Trwa nabór do programu rozwoju innowacyjnych pomysłów na biznes
Trwa nabór do „Platform startowych dla nowych pomysłów” finansowany z Funduszy Europejskich dla Polski Wschodniej 2021–2027. Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości wybrała sześć partnerskich ośrodków innowacji, które będą oferować start-upom bezpłatne programy inkubacji. Platformy pomogą rozwinąć technologicznie produkt i zapewnić mu przewagę konkurencyjną, umożliwią dostęp do najlepszych menedżerów i rynkowych praktyków, ale też finansowanie innowacyjnych przedsięwzięć. Każdy z partnerów przyjmuje zgłoszenia ze wszystkich branż, ale także specjalizuje się w konkretnej dziedzinie. Jest więc oferta m.in. dla sektora motoryzacyjnego, rolno-spożywczego, metalowo-maszynowego czy sporttech.
Transport
Kolej pozostaje piętą achillesową polskich portów. Zarządy liczą na przyspieszenie inwestycji w tym obszarze
Nazywane polskim oknem na Skandynawię oraz będące ważnym węzłem logistycznym między południem i północą Europy Porty Szczecin–Świnoujście dynamicznie się rozwijają. W kwietniu 2024 roku wydano decyzję lokalizacyjną dotycząca terminalu kontenerowego w Świnoujściu, który ma szansę powstać do końca 2028 roku. Zdaniem ekspertów szczególnie ważnym elementem rozwoju portów, podobnie jak w przypadku innych portów w Polsce, jest transport kolejowy i w tym zakresie inwestycje są szczególnie potrzebne. – To nasza pięta achillesowa – przyznaje Rafał Zahorski, pełnomocnik zarządu Morskich Portów Szczecin i Świnoujście ds. rozwoju.
Polityka
Projekt UE zyskuje wymiar militarny. Wojna w Ukrainie na nowo rozbudziła dyskusję o wspólnej europejskiej armii
Wspólna europejska armia na razie nie istnieje, a w praktyce obronność to wyłączna odpowiedzialność państw członkowskich UE. Jednak wybuch wojny w Ukrainie, tuż za wschodnią granicą, na nowo rozbudził europejską dyskusję o potrzebie posiadania własnego potencjału militarnego. Jak niedawno wskazał wicepremier i minister obrony narodowej Władysław Kosiniak-Kamysz, Europa powinna mieć własne siły szybkiego reagowania i powołać komisarza ds. obronności, ponieważ stoi obecnie w obliczu największych wyzwań od czasu zakończenia II wojny światowej. – Musimy zdobyć własną siłę odstraszania i zwiększać wydatki na obronność – podkreśla europoseł Janusz Lewandowski.
Partner serwisu
Szkolenia
Akademia Newserii
Akademia Newserii to projekt, w ramach którego najlepsi polscy dziennikarze biznesowi, giełdowi oraz lifestylowi, a także szkoleniowcy z wieloletnim doświadczeniem dzielą się swoją wiedzą nt. pracy z mediami.