Wszystkie newsy

28 sierpnia prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę o rewitalizacji rzeki Odry. Przepisy, które szybko przeszły przez parlament, są głośno krytykowane przez różne organizacje ekologów. Nazywają ją lex beton – kolejną katastrofą, która zniszczy polskie rzeki. Młodzieżowy Strajk Klimatyczny wraz z innymi fundacjami i stowarzyszeniami apelował do prezydenta o zawetowanie ustawy i rozpoczęcie prac nad nowymi przepisami, tym razem we współpracy z hydrobiologami i hydrotechnikami. Głównymi postulatami są porzucenie planów inwestycyjnych dotyczących betonowania rzek oraz zajęcie się problemem nadmiernego zasolenia.

PGE chce już w 2040 roku, czyli o 10 lat szybciej, niż zakładała poprzednio, dojść do zeroemisyjności – taki jest główny cel przedstawiony w zaktualizowanej strategii rozwoju grupy. Pośredni cel to rezygnacja z węgla do produkcji energii elektrycznej i ciepła w ciągu najbliższych siedmiu lat oraz zastąpienie go technologiami odnawialnymi i elektrycznymi. PGE przeznaczy w tym okresie 125 mld zł na inwestycje m.in. w morskie farmy wiatrowe, magazyny energii i budowę elektrowni jądrowej. Planuje także rozwój instalacji wychwytywania dwutlenku węgla.

W pierwszym półroczu tego roku do użytku w Warszawie oddano zaledwie 18,7 tys. mkw. powierzchni biurowej. To najgorszy wynik od lat. – Mamy obecnie do czynienia z zapowiadaną przez ekspertów od wielu miesięcy luką podażową w centralnych lokalizacjach Warszawy – ocenia Jakub Potocki, associate director w Dziale Powierzchni Biurowych w Axi Immo. Ograniczona podaż przekłada się na wzrost stawek czynszów i wydłużenie czasu trwania umów.

Magazyny energii mogą się okazać hitem tegorocznej aukcji rynku mocy, zaplanowanej na 14 grudnia br. W prekwalifikacji do rynku mocy zostało zgłoszonych aż 16 GW w takich instalacjach, kilkukrotnie więcej niż w ubiegłym roku. Z perspektywy inwestorów mają one coraz większe uzasadnienie ekonomiczne. Są też niezbędne dla powodzenia transformacji energetycznej opartej na zmiennych, zależnych od pogody źródłach odnawialnych. – Magazyny energii są też prostym sposobem zaradczym na to, żeby odblokować moce przyłączeniowe w systemie, bez dodatkowych inwestycji w sieć – podkreśla Barbara Adamska, prezeska Polskiego Stowarzyszenia Magazynowania Energii.

Miasta stawiają na pierwszym miejscu mobilność mężczyzn i ich dobrobyt ekonomiczny – zauważają autorzy raportu „Cities Alive”, opracowanego przez Arup, Program ONZ ds. Rozwoju i Uniwersytet w Liverpoolu. Wynika z niego, że współczesne miasta nie są tak inkluzywne, jak mogłoby się wydawać, i często wręcz pogłębiają nierówności płciowe. Badania przeprowadzone na potrzeby publikacji pokazują, że kobiety nie korzystają z przestrzeni publicznych tak swobodnie jak mężczyźni, m.in. z obawy o bezpieczeństwo, a 1/3 nie czuje się bezpiecznie po zmroku. Brak dostępu do bezpiecznej i wygodnej komunikacji zmusza je do wybierania długich objazdów, droższych form transportu, a nierzadko do rezygnacji z ofert pracy. Powszechnym zjawiskiem jest też nieproporcjonalnie niski udział kobiet w kształtowaniu miejskich polityk.

Jak podaje UNHCR, tylko w ciągu roku rosyjskiej inwazji na Ukrainę ok. 13 mln ludzi zostało zmuszonych do opuszczenia swoich domów, a w całej Europie przebywa ok. 8 mln ukraińskich uchodźców. Trwająca wojna skutkuje też dużą liczbą ofiar wśród wojskowych i cywilów oraz przyczynia się do spadku planów prokreacyjnych młodych pokoleń. Tym samym Ukraina, która jeszcze przed wojną plasowała się w europejskiej czołówce pod względem liczby ludności, znalazła się na skraju katastrofy demograficznej, która będzie utrudniać jej powojenną odbudowę. – W tej chwili największym problemem są ludzie, ponieważ bez nich nie będzie dzieci, więc jaki jest wtedy sens odbudowywania żłobków i przedszkoli – zauważa prof. Yuriy Kryvoruchko, architekt z Politechniki Lwowskiej.

Powtarzające się z każdym rokiem upały i brak opadów obniżają poziom wody w polskich rzekach, co prowadzi do ich wysychania. W kolejnych latach sytuacja ma się tylko pogarszać. – W scenariuszu, w którym nic się nie zmieni, efekty będą bardzo złe. Polskie rzeki będą toczone kolejnymi suszami, kolejnymi powodziami i będą coraz bardziej zasalane, przez co będziemy mieć również więcej takich katastrof, jaka miała miejsce w zeszłym roku na Odrze – mówi dr Alicja Pawelec z WWF Polska. Jak podkreśla, odpowiedzią na te zagrożenia jest renaturyzacja, czyli przywrócenie rzek do ich naturalnego stanu. Jak na razie działania rządzących zmierzają jednak wręcz w odwrotną stronę.

Polski rynek najmu jest w przełomowym momencie. W krótkim czasie prawie jednocześnie spadła dostępność kredytów hipotecznych i gwałtownie wzrosły ceny nieruchomości, pojawiły się setki tysięcy uchodźców, a do Polski zawitali komercyjni operatorzy najmu instytucjonalnego. – Eksperci rzadko kiedy wierzą w to, że rządzący mocniej pochylą się nad polityką związaną z najmem, poświęcą więcej czasu na dopracowanie polityki mieszkaniowej tak, żeby ona dobrze wspierała najemców i rozwijała ten rynek – mówi Przemysław Chimczak-Bratkowski, partner zarządzający w ThinkCo. W nadchodzących latach przed dużym wyzwaniem staną zwłaszcza samorządy, które będą musiały zrównoważyć popyt z podażą i zatrzymać odpływ mieszkańców.

– Po tegorocznych żniwach na rynek powinno trafić ok. 34 mln t polskiego zboża, z czego ok. 10 mln t nadwyżki trzeba będzie wyeksportować – prognozuje prezes Izby Zbożowo-Paszowej Monika Piątkowska. To będzie jednak trudne, bo żniwa trwają również w Ukrainie, która – ze względu na zerwanie przez Rosję umowy zbożowej – będzie musiała transportować swoje zboże przez granicę lądową UE. To zaś oznacza większy tranzyt przez Polskę oraz większe obciążenie infrastruktury portowej i kolejowej. – Jeżeli my tej infrastruktury nie rozbudujemy, nie udrożnimy przepustowości naszych portów, to zostaniemy jeśli nie ze zbożem ukraińskim, to z naszym polskim. To jest sytuacja, która absolutnie wymaga rozwiązania – podkreśla Monika Piątkowska.

Większość Polaków chce przyspieszenia transformacji energetycznej – w badaniu YOTTA przeprowadzonym na zlecenie Polskiego Komitetu Energii Elektrycznej tylko 1/3 badanych oceniła, że jej tempo jest obecnie wystarczające. Pytani o to, kto powinien finansować tę transformację, Polacy w równym stopniu wskazują zaś środki krajowe – rząd, spółki energetyczne i odbiorców energii – jak i Unię Europejską. Ta ma przelać do Polski na ten cel łącznie ok. 26,6 mld euro, czyli prawie 1/4 wszystkich, unijnych funduszy przeznaczonych na transformację energetyczną w Europie. To może jednak nie wystarczyć, aby zapełnić lukę inwestycyjną w polskiej elektroenergetyce, która według szacunków EY ma sięgnąć nawet 135 mld euro do końca obecnej dekady.

Tylko w latach 2019–2021 na świecie miało miejsce ponad 560 katastrof naturalnych, które spowodowały łączne straty sięgające 620 mld dol. Te liczby są coraz większe, ponieważ wraz ze zmianami klimatycznymi rośnie też częstotliwość fali upałów, suszy i gwałtownych opadów, powodujących powodzie błyskawiczne, podtopienia, osuwiska i inne katastrofalne zdarzenia. Ich skutkiem są nie tylko zgony i zniszczona infrastruktura, ale i straty w gospodarce – wynika z nowego raportu opracowanego przez Polską Izbę Ubezpieczeń i firmę doradczą EY. Pokazuje on, że w realnym scenariuszu, zakładającym wzrost globalnej temperatury o 2 stopnie Celsjusza do 2050 roku, polskie PKB straci prawie 8 proc.

Poważny niedobór energii wystąpił w Polsce ostatni raz w 2015 roku, kiedy operator systemu przesyłowego – po raz pierwszy od 1989 roku – musiał wprowadzić w całym kraju stopnie zasilania, czyli planowane ograniczenia w zużyciu prądu, żeby zapobiec blackoutowi. Od tego czasu na polskim rynku energetycznym zaszły jednak znaczące zmiany i mimo że zapotrzebowanie na energię jest coraz większe, to eksperci przekonują, że ryzyko blackoutu jest w Polsce raczej marginalne. W ostatnich dniach z takimi problemami mierzyła się Sycylia. W wielu miejscach zabrakło prądu i bieżącej wody. Blackout wywołały ekstremalne upały, z temperaturami przekraczającymi 45 stopni Celsjusza.

Gęsto zaludnione środowiska miejskie, w których dominują drapacze chmur, zwiększają u ludzi poziom stresu i przyspieszają bicie serca. Z kolei ciche, mniej zagęszczone i zielone obszary podmiejskie sprzyjają relaksowi, kreatywności i poprawie nastroju – wynika z badań przeprowadzonych przez naukowców z Bond University w Australii. Zrozumienie, w jaki sposób środowisko wpływa na zdrowie i emocje ludzi, pozwoli projektować miasta, w których mieszkańcy będą lepiej funkcjonować i cieszyć się lepszym zdrowiem, zwłaszcza psychicznym. Zdaniem badaczy urbaniści i deweloperzy powinni częściej brać pod uwagę dobrostan ludzi w procesie projektowania zabudowy.

W Polsce rozwój rynku magazynów energii mocno przyspieszył w ostatnich kilku latach. Jednak obecnie problemem wciąż pozostaje brak dobrych uregulowań prawnych i odpowiednich mechanizmów, które by go stymulowały – wskazuje ekspert ds. rynku energetycznego Wojciech Hann. Jak podkreśla, wsparcie w postaci regulacyjnych usług systemowych jest konieczne, żeby poprawić możliwości finansowania magazynów energii, bez których – biorąc pod uwagę skokowo rosnący udział OZE w polskim miksie – nie obejdzie się transformacja energetyczna.

W Polsce jest ogromna grupa osób ze szczególnymi potrzebami, do których zaliczają się m.in. kobiety w ciąży, seniorzy czy osoby z niepełnosprawnościami. Firmy, które uwzględniają w swojej działalności ich potrzeby i inwestują w zwiększanie dostępności, mogą dzięki temu powiększyć grono swoich odbiorców i zbudować przewagę konkurencyjną. Wśród przedsiębiorstw, które chcą realizować innowacyjne projekty znoszące bariery dla takich osób – zarówno fizyczne, np. w budynkach, jak i cyfrowe, PARP ma do rozdysponowania aż 222 mln zł. W ramach ogłoszonego naboru w Ścieżce SMART, finansowanego z programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki, wnioski o dofinansowanie można składać jeszcze do końca października br.